De Arnhemse Jip Roemaat (20) is een bezig baasje, zoals het cv van deze jonge interdisciplinaire kunstenaar al verklapt. Aan het rijtje disciplines waarbinnen ze actief is heeft ze sinds kort ook ‘muziek’ kunnen toevoegen, want onlangs heeft ze haar eerste EP gemaakt, waarvan er inmiddels vier singles zijn uitgekomen en er nog één op de planning staat. We spraken Jip over haar muziek en waarom dat zo belangrijk voor haar is, maar ook over autisme en de lange weg vol gezondheidsproblemen die ze heeft moeten belopen.
De laatste keer dat we Jip spraken was ze vijftien jaar en vormde ze samen met vrienden het filmcollectief Broccolibri. Met hun korte film ‘Ik wou dat ik hier was’ wist ze met dit collectief de tweede plek van de Gelderse voorronde van Kunstbende te behalen. Niet lang daarna sloeg het noodlot toe en kreeg ze een hersenontsteking met vele complicaties, wat een lang ziekbed als gevolg had. De lange weg naar herstel is van onmiskenbare invloed op haar werk, evenals het feit dat ze gediagnosticeerd is met een autisme spectrum stoornis. Dat maakt dat Jip een vrij unieke kijk op de wereld heeft, voor haar zit de wereld namelijk een stukje anders in elkaar dan voor veel anderen het geval is.
Ik kan totaal niet zingen
“Ik ben er zelf eigenlijk ook nog niet helemaal uit wie ik ben, maar dat vind ik ook helemaal niet erg. Wie ik in het kort ben? Een jonge maker die aan het begin staat van een ontdekkingsreis van de wereld. Maar ik ben ook een dochter, een vriend, een meneer, een mevrouw, een autist, een artiest, alles er tussen in en veel meer dan dat. Dat ligt er vooral aan waar en met wie ik ben.
Afgelopen jaar voerde ik een project op school uit waarin ik onderzocht wat taal voor mij betekent. Taal is een lastig iets voor mij, ik neem dingen vaak enorm letterlijk. Dat is trouwens ook wel behoorlijk inherent aan autisme. Neem bijvoorbeeld het woord ‘ondertussen’, ben je dan ergens onder of tussen? Daar heb ik echt uren van wakker gelegen, ik kreeg er maar geen vat op. Vandaar ook het nummer ‘Ondertussen’, met de clip probeer ik uit te beelden wat dit woord voor mij betekent en hoe mijn gedachten een loopje met me nemen. Ik kan trouwens totaal niet zingen. Maar iets vertellen lukt mij wél goed, spoken word is meer mijn ding, Vandaar dat ik ook met die insteek ben begonnen aan de EP.”
De EP is geproduceerd door Rieks Boelhuis, voor wiens band ik zelf ook wel videoclips maak. Aan het begin van de coronaperiode spraken we elkaar, zoals we dat wel vaker doen. Ik had op dat moment steeds dezelfde tekst en melodie in mijn hoofd zitten, dus ik kon het niet laten om dit met hem te delen. Vervolgens stuurde ik een tekst samen met de melodie naar Rieks. Hij zette er een beat onder en toen ik dat hoorde had ik meteen iets van: hier kunnen we iets mee, dit is tof! Op deze manier is de gehele EP eigenlijk tot stand gekomen, ik had vooraf absoluut niet de intentie om muziek te gaan maken, het ontstond gewoon. De EP is hierdoor een samensmelting van spoken word en beats geworden, met veel openheid, oprechtheid en omlijst met een rauw randje.”
Wandelen geeft mij inspiratie
“Voor mij is wandelen echt enorm belangrijk, dat zorgt er namelijk voor dat ik mijn eigen gedachten kan bijhouden en ordenen. Pas wanneer ik mijn gedachten écht op een rijtje heb lukt het mij om woorden op papier te krijgen. Als ik niet wandel vliegen de woorden zo mijn hoofd weer uit en slaat de chaos toe.
Bij het maken van de single ‘Ondertussen’ had ik de beelden al helemaal in mijn hoofd zitten en heb ik ze zo snel mogelijk gefilmd. Op die manier lukt het mij om beeld en tekst op één lijn te krijgen. Vervolgens nam ik de teksten op en verstuurde ze naar Rieks om ze te laten mixen. Toen hij daarmee klaar was stuurde hij de productie naar mij terug en overlegden we of er nog wat aangepast moest worden.
De videoclips heb ik gefilmd met een spiegelreflexcamera en voor de edit maakte ik gebruik van Premiere Pro. De beelden van mijzelf heb ik grotendeels zelf geschoten. De beelden voor de cover art heb ik trouwens samen met mijn moeder gemaakt. Ik kan heel goed met haar samenwerken en ik vind het natuurlijk superleuk om zoiets samen met mijn moeder te kunnen doen.
Het lijkt mij ook erg tof om op te treden met deze muziek. Ik heb van huis uit een theaterachtergrond, dus ik ben het wel aardig gewend om op de planken te staan. Maar ik heb verder nog geen concrete plannen om muziekshows te gaan doen. Ik ga denk ik beginnen met het voordragen van teksten, eerst maar eens zien hoe dat gaat.”
24/7 thermokleding
“Ik ben een open persoon, als je iets van mij wilt weten dan vertel ik dat graag. Wat niet veel mensen van mij weten? Ehm, ik draag bijna altijd thermokleding omdat ik het erg snel koud heb. Door mijn ziekte ben ik erg veel afgevallen. In de videoclips laat ik veel van mijn lichaam zien, maar in het dagelijks leven draag ik vaak verschillende laagjes onder mijn gewone kleding. Men denkt vaak dat ik anorexia heb, maar dat is dus niet zo.
Ik moet mijzelf wel vaker verdedigen. Zo loop ik vaak tegen vooroordelen over autisme aan. Dat ik bijvoorbeeld niet sociaal ben of dat ik niet écht autistisch ben. Soms voelt het alsof ik moet bewijzen dat ik er wél last van heb. Dat verbergen noemt men ook wel ‘masking’, het verstoppen van je symptomen. Dat leer je jezelf aan, je leert te doen alsof je gewoon goed kan functioneren terwijl je van binnen volloopt met stress. Op een gegeven moment knap je dan uit elkaar en vraagt je omgeving zich af waar die explosie ineens vandaan komt. Je omgeving ziet niet wat er in je hoofd gebeurt en je wordt al snel als aansteller weggezet. Met kunst kun je dit soort moeilijke onderwerpen juist bespreekbaar en voelbaar maken en dat is waarom ik mijn kunst en dus ook deze EP heb gemaakt. Zo is mijn kunst echt een interventie voor sociale verandering.”
Heb je tips misschien voor jongeren die autisme hebben, of juist met autisme in hun omgeving te maken hebben?
“Het is echt geen compliment om te zeggen dat iemand er niet autistisch uitziet of zich zo gedraagt. Je zegt dan eigenlijk dat het dus niet goed is om autistisch te zijn en dat het slecht zou zijn om dat te laten merken. Het is enorm vermoeiend om je elke keer maar anders voor te doen. Jezelf kunnen accepteren, dat is echt niet makkelijk. Het maken van deze EP was voor mij dan ook echt een persoonlijke ontdekkingsreis rondom mijn diagnose. Waarin herken ik mijzelf wel en waarin juist niet? Wat zijn mijn talenten en valkuilen?
Maar dit is eigenlijk ook een tip voor iedereen. Als je weet wat je valkuilen zijn kan je daar bewuster mee omgaan en is het ook gemakkelijker om je omgeving hier inzicht in te geven. Door er open over te zijn hoef je ook minder energie te verspillen aan je anders voordoen dan je eigenlijk bent. Dat is vaak makkelijker gezegd dan gedaan, want ik merk dat ik mijzelf nog erg vaak aanpas om maar te voldoen aan een soort ideaalbeeld. Maar welk mens doet dat eigenlijk niet?”
Beelden: © Jip Roemaat
Tags : Arnhem muziek, EP, Jip Roemaat interview, Jip Roemaat YouTube, JIP Scherven van Reserven, Releases uit Arnhem
