“Soms is het erger om te blijven dan om te vluchten.”
Er is geen film van de legendarische regisseur Alfred Hitchcock die in het algemeen als zijn allerbeste wordt beschouwd, maar zijn thriller Rear Window behoort ongetwijfeld tot zijn beste films. Dat zegt nogal veel; hij was een van de beste regisseurs in de geschiedenis van het medium. Hitchcock werd vaak de titel van ‘master of suspense’ toegedicht, en met deze film maakte hij die titel meer dan waar door een van de spannendste, aangrijpendste en meest meeslepende thrillers aller tijden te maken. Het is een verhaal over moord, liefde en voyeurisme, dat je middenin de levens van de bewoners van een appartementencomplex werpt en je twee uur lang blijft vastgrijpen.
Alfred Hitchcock was een Britse filmregisseur die zich specialiseerde in thrillers. Hij heeft tijdens zijn lange carrière van de jaren ’30 tot de vroege jaren ’70 enkele van de beste films aller tijden gemaakt, waar Rear Window er zonder twijfel een van is. De film werd in 1954 uitgegeven tijdens het hoogtepunt van zijn carrière. Hij had in de jaren ’40 een geweldige reputatie opgebouwd met klassiekers als Rebecca, Notorious en Rope, waardoor hij tijdens de jaren ’50 veel meer creatieve controle kreeg over zijn producties dan voorheen het geval was. Hierdoor kon hij zijn eigen stijl verder ontwikkelen en zijn films precies maken zoals hij wilde. In de jaren ’50 maakte hij sommige van zijn beste films én sommige van de beste films in het algemeen, zoals de psychologische thriller Vertigo, het moordmysterie Dial M for Murder en de actiethriller North by Northwest.
Een grote reden dat veel mensen tegenwoordig nauwelijks of geen films kijken die voor 1970 zijn uitgekomen, is dat ze simpelweg te ontoegankelijk zijn voor de gemiddelde moderne filmkijker. Vaak vinden mensen deze films traag en saai, waardoor ze onaantrekkelijk zijn, vooral in vergelijking met de hedendaagse ‘snelle’ cinema. Rear Window is daarentegen niet alleen een goede film om mee te beginnen als je Hitchcock’s filmografie wilt verkennen, maar ook de perfecte startpositie voor het bekijken van meer oude films. De reden hiervoor is dat Rear Window vergeleken met andere films van die tijd relatief modern is. Hitchcock was naast zijn vermogen om spanning te creëren ook bekend om zijn vele invloeden op cinema in het algemeen. Naast de vele parodieën op beroemde scènes uit zijn films, zoals de douchescène van Psycho, reiken zijn invloeden ook tot het hier en nu. De cameraplaatsing, zijn technieken om spanning te creëren en zijn invloedrijke montagetechnieken zijn allemaal terug te vinden in moderne films, als je hier een beetje oog voor hebt tenminste. Verder heeft de film absoluut geen traag tempo; al vanaf de openingsscène neemt de film een hoog tempo aan dat nimmer afneemt. Dit maakt het tot een erg opwindende film die de aandacht van de kijker praktisch afdwingt.
De film gaat over de fotograaf L.B. Jefferies (James Stewart), die zijn been heeft gebroken en daarom de rest van de zomer in een appartement moet doorbrengen. Zijn prachtige vriendin Lisa (Grace Kelly) houdt van hem, maar hij wil niet met haar trouwen. Hij vindt haar simpelweg té perfect voor hem en is bang dat hij door een huwelijk geen tijd meer overhoudt voor zijn werk. Hij verveelt zich dood in zijn appartement, dus om de tijd te doden begint hij zijn buren te bespioneren vanuit zijn achterraam. Dat begint onschuldig, maar nadat zijn buurvrouw (Irene Winston) na een ruzie met haar man (Raymond Burr) op mysterieuze wijze verdwijnt, begint Jefferies te vermoeden dat haar man haar heeft vermoord. De politie gelooft hem niet omdat hij geen bewijs heeft, dus probeert hij het mysterie samen met Lisa en zijn huisvrouw Stella (Thelma Ritter) op te lossen. Maar heeft zijn buurman zijn vrouw wel echt vermoord?
De film begint met een ononderbroken shot, waarbij de camera langzaam langs alle bewoners van het appartementencomplex beweegt en zo alle belangrijke personages en hun motivaties aan de kijkers introduceert; de pianospeler, de man en vrouw op de brandladder, de knappe Miss Torso en als laatst het hoofdpersonage L.B. Jefferies. De camera beweegt door zijn appartement en laat zijn camera’s, foto’s en verrekijker zien, met zijn gebroken been als laatste shot. Deze openingsscène stelt de kijkers geheel visueel voor aan de belangrijkste personages, en dat in minder dan drie minuten tijd. Het hoge tempo van de scène zorgt dat je aandacht de rest van de speeltijd bij de film blijft, wat ook echt nodig is om de film goed te kunnen volgen.
Vaak wordt geloofd dat oudere films altijd traag zijn, maar Rear Window is een duidelijke uitzondering. De film begint al snel met de openingsscène en vertraagt niet meer; iedere scène wordt er nieuwe informatie ontdekt, herzien en geverifieerd. Als kijker word je actief betrokken bij het mysterie; je probeert zelf je eigen theorieën en conclusies te bedenken, waardoor je aandacht constant bij de film blijft.
Hoofdrolspeler James Stewart en zijn tegenspeelster Grace Kelly helpen ook om de aandacht bij de film te houden. Stewart was in vele aspecten een briljante acteur, maar zijn grootste kracht was misschien wel het spelen van een doorsnee persoon. Hij speelt zijn rol met charme en scherpzinnigheid en verheft hiermee zijn personage. Kelly is ook fantastisch; van buiten zou het misschien lijken alsof haar mooie uiterlijk haar enige waarde als actrice is, maar onder haar schoonheid en natuurlijke charme gaat een fantastische actrice schuil, die haar rol net zo goed speelt als Stewart. Niet alleen zijn de twee hoofdrolspelers fantastisch, maar ook de bijrolspelers zijn uitstekend; Thelma Ritter als Stewarts huisvrouw speelt haar personage met evenveel minachting als waardering voor Stewarts personage. Ook Wendell Corey levert voortreffelijk acteerwerk als de leider van het onderzoek naar de verdwijning van Stewarts buurvrouw.
Hoewel Stewart en Kelly misschien officieel de hoofdrolspelers zijn, is Hitchcock de echte hoofdrolspeler van Rear Window. Hitchcock staat als ‘master of suspense’ natuurlijk bekend om zijn vermogen om spanning te creëren, en in Rear Window laat hij dat misschien wel beter zien dan in al zijn andere films. Dat doet hij door uitgekiend gebruik van camerahoeken, gepaste muziek en door op de juiste momenten informatie achter te houden en te onthullen. Dit alles leidt tot een zeer spannende climax.
Rear Window is echter veel meer dan slechts een spannend moordmysterie. De thema’s als voyeurisme, ontevredenheid en vooringenomenheid die de film bevat zijn tijdloos en daardoor nog steeds relevant. De film onderzoekt deze thema’s en geeft de kijker meer dan voldoende ruimte om hier zelf een oordeel over te vellen.
Gluren en bespieden en de moraliteit hiervan vormen de rode draad van de film. Hoewel Jefferies zijn buren begluurt om een mogelijke moordenaar te ontmaskeren, is er toch iets immoreels aan het schenden van de privacy van mensen zonder dat ze het doorhebben. De film beantwoordt de vraag of Jefferies’ daden wel of niet juist zijn niet op een directe wijze, maar laat de kijker deze vraag zelf beantwoorden.
Ook ontevredenheid is een belangrijk thema. Ten eerste is Jefferies’ verveling, oftewel zijn ontevredenheid over zijn situatie, hetgeen dat het plot in werking stelt; door zijn verveling besluit hij om zijn buren te bespioneren, waarna hij verwikkeld raakt in het mysterie van de verdwijning van zijn buurvrouw. Als hij niet zo ontevreden was geweest over zijn situatie was het hem misschien wel nooit opgevallen dat zijn buurvrouw was verdwenen. Verder is er Lisa, die door haar ontevredenheid over haar relatie met haar vriend besluit om hem te helpen met zijn onderzoek. Dit alles is natuurlijk een verwoede poging om een hechtere band met hem te krijgen. Ontevredenheid heeft dus goede en slechte kanten; van iets slechts kan ook iets goeds komen.
Ten slotte is er het motief van vooringenomenheid. Jefferies denkt misschien wel zijn buren te kennen, maar hij ziet maar een gedeelte van hun levens. Het personage dat dit thema het beste laat zien, is zijn knappe buurvrouw die hij de bijnaam Miss Torso geeft. Hij denkt namelijk eerst dat ze overspel pleegt, omdat hij haar voortdurend met andere mannen in haar appartement ziet. Later blijkt dat ze getrouwd is en dat ze deze mannen alleen maar in haar appartement had uitgenodigd om haar carrière een impuls te geven. Deze bevooroordeelde indruk kan ook op de buurman die hij ervan verdenkt dat hij zijn vrouw heeft vermoord worden toegepast; kan hij hem daar wel serieus van verdenken met de beperkte indrukken die hij van hem heeft?
Rear Window is dus niet alleen een heel spannend mysterie met verschillende fantastische acteurs, maar ook een complexe verkenning van tijdloze thema’s als moraliteit, ontevredenheid en vooringenomenheid. Het is de perfecte film om mee te beginnen als je graag wat meer te weten wilt komen over deze klassieke periode uit de filmgeschiedenis. Maar het is bovenal een enorm geslaagde thriller, die je door het hoge tempo op het puntje van je stoel houdt.
Recensie: Jop Vos
Tags : Rear Window, Rear Window film, Rear Window filmrecensie, Rear Window movie, Rear Window recensie, Rear Window review
