“Ik kreeg die avond veel hoofdpijn en een pijnlijke druk op mijn oren. Waar dit vandaan kwam, wist ik niet. Ik werd misselijk en was bijna compleet de controle over mijn lichaam kwijt. Trillingen en duizeligheid lieten mij struikelen over alles wat voor of achter mij stond. Hoe ik thuis ben gekomen, weet ik niet meer.”
Het extreme verhaal van Jesse (22) uit Arnhem – niet zijn echte naam – staat niet op zich. Steeds vaker hoor je in de media over ongelukken als gevolg van lachgas. Waar het gebruik ervan zich jaren geleden nog vooral op dancefeesten en afterparty’s voordeed, is het lurken aan ballonnetjes inmiddels een bekend straatbeeld op uitgaansavonden geworden. De overlast door het gebruik van de partydrug is de laatste tijd zo erg toegenomen dat de Arnhemse en landelijke politiek wil onderzoeken hoe ze het middel kunnen uitbannen. De openlijke verkoop van ballonnen aan (minderjarige) jongeren was burgemeester Marcouch al langer een doorn in het oog; eind oktober 2019 stelde Arnhem dan ook als eerste gemeente van Nederland een verbod in op de verkoop van lachgaspatronen in horecagelegenheden.
Lachgas in Arnhem
Vooral onder jongeren wint de ballon, die zorgt voor een kortstondige roes, flink aan populariteit. Zo ook in Arnhem, waar je bijvoorbeeld tijdens Koningsdag op sommige plekken bijna struikelde over de slagroompatronen. Ook in diverse bars, clubs en shisha lounges werd er in Arnhem vrij of in het geheim gehandeld in lachgas, waartegen hard werd opgetreden, aangezien lachgas sinds 1 januari 2023 op de Opiumlijst staat. Maar ook buiten het uitgaansleven om wordt er steeds meer lachgas gebruikt. Op hangplekken en parkjes in Arnhemse wijken worden ook steeds vaker lege lachgaspatronen en ballonnen gevonden. Uit het laatste rapport van het Trimbos Instituut blijkt dat zo’n 9 procent van de scholieren tussen de 12 en 16 jaar ervaring heeft met lachgas. Het ooit-gebruik van lachgas is het hoogst onder het uitgaanspubliek van 15 tot 35 jaar, namelijk 54%, zo blijkt uit het Grote Uitgaans-onderzoek 2016 (54%). Een op de tien ondervraagden gebruikte het middel de laatste maand.
Lachgas wordt doorgaans als vrij onschuldig en onschadelijk gezien en het is relatief goedkoop en makkelijk te verkrijgen. Het wordt niet als echte drug, hooguit softdrugs, gezien. Een uitkomst voor jongeren die bijvoorbeeld vanwege hun religieuze achtergrond niet mogen blowen of drinken, maar toch een keer een beetje los willen gaan. De populariteit ervan wordt ook aangewakkerd door media als Instagram en Youtube, waarop artiesten en populaire vloggers vrolijk met lachgasballonnen zwaaien. ‘Come again met patronen/ geen slagroomtaartje/ laat je vriendinnen maar komen/ in en uit blazen’, zingt Jayh samen met Broederliefde in het nummer Ballon Ballon. Een nieuwe hype of gevaarlijke plaag? Het ligt er maar aan wie je het vraagt.
Is lachgas legaal?
Lachgas of di-stikstofoxide (N2O) wordt nog steeds gebruikt in ziekenhuizen en door tandartsen als verdovingsmiddel, maar komt ook voor in de patronen van slagroomspuitbussen. Sinds juli 2016 valt na een besluit van het Europees Hof het roesmiddel niet meer onder de geneesmiddelenwet, waardoor de Warenwet van toepassing werd op lachgas, waar ook tabak, bier of hazelnootpasta onder vallen. Hierdoor nam de handel in slagroompatronen natuurlijk ‘opvallend’ toe. Jesse weet er alles van.
“Mijn vrienden kenden de bewakers bij een hardcorefeest. Zo kregen zij een hele lachgastank naar binnen. Ik had het nog nooit eerder gedaan, maar werd wel onder druk gezet om het te proberen door mijn vrienden. Ik was eerst een beetje sceptisch, want ik heb al aardig wat andere drugs gedaan. Ik dacht dat het geen of weinig effect zou hebben op mij. Ze vulden wat ballonnen en ik kreeg er een in mijn handen gedrukt. Ze telden af met zijn allen en ik zette die ballon op mijn lippen. Ik kan me er weinig van herinneren, omdat het die avond heftig is afgelopen. Ik ben uiteindelijk duizelig bij de EHBO beland. Ik loog tegen de EHBO dat ik te veel had gedronken. Later bleek dit een zuurstoftekort in mijn hersenen te zijn, veroorzaakt door lachgas.”
Lachgas per 1 januari 2023 verboden middel in Nederland
De verkoop van lachgas in Arnhem is per eind oktober 2019 verboden. Arnhem was namelijk de eerste gemeente met een totaalverbod op de verkoop van lachgas. Lachgas is vanaf 1 januari 2023 een verboden middel in Nederland. Vanaf die datum staat lachgas op lijst II van de Opiumwet, wat betekent dat het dan onder andere verboden wordt om lachgas binnen of buiten het grondgebied van Nederland te brengen, te verkopen of te hebben. Afhankelijk van de plaatselijk geldende Algemene Plaatselijke Verordening, kan er een boete van €100,- opgelegd worden als je lachgas in het openbaar gebruikt. Wanneer je als bestuurder van een rijtuig lachgas gebruikt, kan de boete oplopen tot €1.000,-.
De effecten van lachgas
Wat gebeurt er nou precies als je een lachgasballon nuttigt? In de hersenen blokkeert lachgas de glutamaatreceptor. De belangrijkste stimulerende neurotransmitter in je grijze massa, die andere zenuwcellen aanzet tot actie. Dit zorgt voor een kortdurende (1 tot 5 minuten) dromerige roes en een gevoel van euforie, waardoor je een lachbui kan krijgen. Vormen en geluiden kunnen zich anders voordoen en in elkaar overlopen. Het is zelfs mogelijk dat je er licht van gaat hallucineren. Dat lijkt allemaal heel relaxt, maar tegelijkertijd kunnen onbewuste gedachten en emoties naar boven komen, en gevoelens van onrust, angst en paniek de overhand nemen. Lachgas kan je hierdoor een zogenaamde ‘bad trip’ geven.
Zuurstoftekort door lachgas
Zoals bij de Arnhemse Jesse het geval was, kan het veelvuldig inhaleren van lachgas zorgen voor een tijdelijk zuurstoftekort in de hersenen. Dit zorgt niet alleen voor een stekende hoofdpijn, maar hierdoor kan je duizelig en misselijk worden, je evenwicht en controle over je ledematen verliezen en zelfs ‘out’ gaan. Bij langdurig of aanhoudend gebruik treedt een tekort aan vitamine B12 op, wat kan leiden tot bloedarmoede of neurologische stoornissen als tintelingen, duizeligheid, verdoofd gevoel in ledematen en pijnscheuten in vingers of voeten.
Is lachgas verslavend?
Hoewel het roesmiddel op zichzelf niet verslavend is, kun je wel geestelijk verslaafd raken aan het effect, waardoor je steeds vaker en meer wilt gebruiken. Online duiken diverse handelaren en ‘bedrijven’ op die relatief goedkoop hele tanks lachgas aanbieden. Via social media is het enorm eenvoudig om lachgas te bestellen, ook in Arnhem. Er zijn diverse Twitter en Instagram accounts waarop zelfs geadverteerd wordt met hashtags als #ballonnen #sonsbeekpark #lachgas #appje #Arnhem #Immerloo #bestellen. Zo kwam Jesse ook heel gemakkelijk aan lachgas.
Jesse: “Na dat feestje kocht ik zelf een tank met een huisgenootje, gewoon online. We dachten dat het in combinatie met een jointje wel lekker zou zijn. We begonnen met twee ballonnetjes in de week. Dit ging al snel naar vier of zelfs zes ballonnen in de week. Dit ging zo’n vijf weken door. Het zakte soms wat, maar ik bleef altijd wel gebruiken. Het korte moment van de high, dat wilde ik steeds vaker ervaren. Ik dacht er ook aan op momenten dat het niet kon. Ik kan me herinneren dat ik op een feestje alleen maar dacht aan die high van een ballonnetje. Die avond heb ik een online een hele tank lachgas gekocht via een website. Het was een snelle bestelmanier. Ik kon iemand een appje sturen en de tank lachgas werd thuis afgeleverd. Die avond is het echt te ver gegaan. Ik denk dat ik die avond makkelijk 20 of wel meer ballonnen heb gedaan.”
Stoppen met lachgas
De ochtend na het hardcorefeest werd de Arnhemmer gewekt door de bel. Zijn ouders en de politie stonden voor de deur. Zijn identiteitskaart had Jesse laten liggen op het feest, naast een handvol ballonnen en lachgaspatronen “De organisatie had mij blijkbaar proberen te bereiken via Facebook, maar dat lukte niet. Toen hebben ze mijn ouders gebeld, en mijn ouders weer de politie. Ze hadden al een tijdje door dat er iets was of iets niet lekker met me ging. Ze maakten zich zorgen, vooral toen ze de lachgaspatronen te zien kregen.”
Dat was de druppel. Jesse besloot het roer om te gooien. “Ik heb samen met ouders gekeken naar de beste oplossing. Ik ben weer thuis gaan wonen en heb mij aangemeld voor een afkickkliniek die zich specialiseert in lachgas. Ik heb vooral geleerd grenzen te stellen voor mezelf, of dit nou is met drugs, alcohol of wat dan ook. Volledig clean ben ik niet, drie maanden geleden heb ik nog één ballonnetje gedaan. Ik doe dit dan ook echt nog maar heel af en toe. Ik heb er geen behoefte aan om dit nog dagelijks, wekelijks, of maandelijks te doen. Ik ben helemaal niet voorzichtig geweest en ik besef mij vaak dat het anders had kunnen aflopen…”
Risico’s van lachgas verminderen
-
Het is af te raden lachgas te gebruiken in combinatie met softdrugs (wiet, hasj) of harddrugs/alcohol.
-
Inhaleer nooit direct uit de bus of tank. Dit kan je lippen bevriezen.
-
Als je verkouden bent, heb je kans dat je trommelvliezen beschadigen bij het gebruik van lachgas. Gas zet namelijk uit in je hoofdholtes.
- Stop direct als je hoofdpijn krijgt, misselijk wordt of je simpelweg niet goed voelt.
-
Let op elkaar! Het grootste gevaar van lachgas is dat iemand zijn controle over zijn ledematen en evenwicht verliest en voor een bus loopt of met zijn hoofd op een stoeprand valt. Ga daarom zitten of liggen als je lachgas gebruikt.
- Ben je zwanger of wil je zwanger worden? Gebruik dan geen lachgas.
-
Het effect van lachgas kan ‘na-ijlen’. Stap dus kort na gebruik nooit in de auto, op de scooter of op de fiets en belet mensen die dat van plan zijn. Er zijn tal van zware en fatale ongelukken bekend als gevolg van de nawerking van lachgas.
- Gebruik lachgas niet te vaak, probeer het bij hooguit één keer per maand te houden.
- Gebruik niet te veel lachgas per keer/gelegenheid, 5 tot hooguit 10 ballonnen is het maximum.
- Heb je het idee dat je je gebruik moeilijk of niet meer in de hand kunt houden? Denk je verslaafd te zijn aan lachgas, of aan meerdere/andere soorten drugs? Neem dan contact op met je huisarts of het wijkteam in Arnhem. Ook kun je contact opnemen met een instelling voor alcohol- en drugsproblemen, bijvoorbeeld Iriszorg in Arnhem voor jongeren. In veel gevallen heb je hier een doorverwijzing van je huisarts of wijkteam voor nodig.
Om privacyredenen is de naam van de geïnterviewde in dit artikel veranderd.
Foto’s: Petra en Nisse
Tags : bad trip lachgas, informatie lachgas, Lachgas Arnhem, lachgas bestellen Arnhem, lachgas brandwonden, lachgas combineren, lachgas duizelig, lachgas effecten, lachgas hoofdpijn, lachgas kopen Arnhem, lachgas patronen Arnhem, lachgas risico verminderen, lachgas risico's, lachgas tank Arnhem, lachgas trommelvliezen, lachgas verslaving, lachgas zuurstoftekort, te veel lachgas, tips gebruik lachgas, verbod lachgas Arnhem
