Depersonalisatie en derealisatie. Het zijn twee termen uit de psychiatrie die je niet iedere dag hoort, maar toch hebben vrij veel mensen er mee te maken. Ongeveer de helft van de mensen krijgt er minstens één keer in hun leven last van en zo’n 2% van de bevolking kampt met een aanhoudende depersonalisatie- of derealisatiestoornis. Een van deze mensen is de 19-jarige Anne*, die na een depressie last kreeg van depersonalisatie, waarvan de klachten zelfs lang na haar depressie bleven aanhouden.
Wat is depersonalisatie en derealisatie?
Een depersonalisatie- / derealisatiestoornis is een stoornis in het bewustzijn, waarbij iemand zichzelf of zijn omgeving als onwerkelijk en vreemd ervaart. Hierdoor vallen beide stoornissen onder de zogenaamde dissociatieve stoornissen.
Als je last hebt van depersonalisatie voelt het alsof je niet in contact met jezelf of de wereld staat. Het voelt alsof je in een droomwereld leeft. Derealisatie lijkt behoorlijk op depersonalisatie, maar bij depersonalisatie voelt het lichaam vervreemd en bij derealisatie met name de omgeving. Zulke klachten kunnen heel kort duren (van seconden tot minuten), maar ook dagen- en wekenlang. Het komt ook vaak voor dat depersonalisatie samengaat met derealisatie.
Depersonalisatie en derealisatie kunnen als een symptoom voorkomen bij bijvoorbeeld depressies, angststoornissen, maar kunnen ook ontstaan als gevolg van drugsgebruik. Ook kan dit symptoom voortkomen uit bijvoorbeeld een jeugdtrauma of posttraumatische-stressstoornis. Bij Anne was de oorzaak een depressie. Ze vertelt openhartig over haar eigen ervaringen en hoe ze omgaat met deze stoornis.
Wanneer had je voor het eerst last van derealisatie en depersonalisatie?
Ik heb hier nu ongeveer vier jaar last van. Het kwam bij mij vooral doordat ik een depressie had. Die is nu gelukkig voorbij, maar helaas heb ik nog steeds last van derealisatie en depersonalisatie, en dan met name derealisatie. Het komt niet echt in vlagen, het is eigenlijk altijd wel aanwezig. Soms wat meer op de achtergrond, maar soms ook heel intens.
Hoe voelde het om hier last van te hebben?
Het voelt alsof je in een film speelt. Je weet niet zeker wat echt is en wat niet. Voor mij voelt het verder ook alsof je niet helemaal in contact staat met je lichaam. Ik heb momenten dat het alleen op de achtergrond aanwezig is, dan voel ik me alleen minder gefocust en heb ik er niet direct heel veel last van. Op de intensere momenten voelt het echt alsof ik wegval uit de realiteit, wat echt heel eng is.
Wist je gelijk wat het was?
Ik wist eigenlijk heel lang niet dat ik hier last van had. ik kwam er pas achter nadat ik er eens met een vriend over praatte. Hij vertelde dat hij hier ook last van had en dat hij mijn ervaringen heel herkenbaar vond. Toen ben ik er met mijn therapeut over gaan praten. Ik dacht dat ik gewoon te veel in mijn hoofd zat, maar dat bleek dus niet het geval te zijn. Alleen een psycholoog of psychiater kan namelijk echt vaststellen of er sprake is van de depersonalisatie en/of derealisatie.
Wat doe je als je merkt dat je hier last van hebt?
Als ik merk dat ik er heel veel last van heb, kies ik een kleur en ga ik alle dingen met die kleur in mijn omgeving tellen. Dit helpt bij mij om weer grip te krijgen op de realiteit. Mijn eigen therapeut gaf mij de tip om heel erg te focussen op mijn lichaam, bijvoorbeeld hoe mijn tenen of handen voelen. Mindfulness kan ook helpen om echt in het hier en nu te zijn. Als ik merk dat ik echt bang word, probeer ik mij te realiseren dat ik er op dat moment niets aan kan doen en dat het allemaal realiteit is. Ik vind het ook fijn om het hier met vrienden over te praten. Oja, drugsgebruik kan de klachten verergeren, dus pas daar ook mee op.
Het belangrijkste wat je kunt doen is proberen rustig te blijven, hoe lastig dat ook kan zijn. Probeer je te beseffen dat het allemaal niet echt is en dat je gewoon nog in de realiteit aanwezig bent. Naar rustige muziek luisteren en ademhalingsoefeningen doen kan hierbij goed helpen. Maar het allerbelangrijkste is hulp zoeken, bijvoorbeeld door contact op te nemen met je huisarts, die je vervolgens kan doorverwijzen naar een psycholoog.
Ook kun je (anoniem) contact opnemen met MIND Korrelatie. Je kunt bellen, chatten, Whatsappen of mailen met hun psychologen en/of of maatschappelijk werkers
*De gebruikte naam in dit artikel is om privacyredenen gefingeerd en is bij de redactie bekend.
Tags : angst, depersonalisatie, depersonalisatie jongeren, depersonalisatie symptomen, depersonalisatiestoornis, depressie, depressie jongeren, derealisatie, derealisatie jongeren, dissociatieve stoornis, gezondheid, hoe lang duurt derealisatie, symptomen depersonalisatie
